Залуу гэр бүл мөнгө төлөөд ч мөрөөдөлдөө хүрч чадахгүй нь

Монгол хүний “Биеэ засаад гэрээ зас, гэрээ засаад төрөө зас” хэмээх философи амьдрал ахуйгаас нь урган гарч, тархинд нь гүн шингэсэн. Манай хүн амын дийлэнх хувийг эзэлдэг залуус нэг үеэ бодоход боловсрол эзэмшиж хаана ч гологдохгүй боловсон хүчний нэгд тооцогдож байна. Харамсалтай нь залуучууд яаж ч хичээсэн гэрээ засч орон сууцтай болж чадахгүй байгаа юм. Залуу гэр бүл өөрийн гэсэн орон сууцтай болохын тулд мөрөөдлөө хэвээр үлдэх үү, эсвэл байдгаа гөвж чанаргүй баригдсан умгар өрөөтэй болох уу. Ийм л хоёр зам бий. Их, дээд сургууль төгссөн залуусын ихэнх нь 150 гаруй мянган төгрөгийн цалин авдаг. Энэ нь төрийн албанд ажиллаж буй залуу ажилтны дундаж цалин. Иймд залуу гэр бүлийн сарын дундаж орлого 300 орчим мянган төгрөг болно гэсэн үг. Харин орон сууцны зах зээлийн ханш өнөөдрийн байдлаар нэг өрөө 22-50, хоёр өрөө 40-65, гурван өрөө 62-73 сая төгрөгийн ханштай байна. Уг нь орон сууцны үнэ өнгөрсөн оны гуравдугаар сараас эхлэн 20 хувиар буурсан. Хэрэв сард дунджаар 300 мянган төгрөгийн орлоготой залуу гэр бүл шинэ баригдсан барилгад нэг ерөө байр худалдан авахад, урьдчилгаа төлбөрт 30 гаруй сая төгрөг хэрэгтэй.

Ийм хэмжээний мөнгийг бэлэн гаргах гэр бүл бидний дунд хуруу дарам цөөн. Эсвэл банкнаас зээл авч байр худалдан авах боломж бий. Банкууд орон сууцны зориулалтаар 5-15 жилийн хугацаатай 10-120 сая төгрөгийн зээлийг олгодог. Одоогоор зөвхөн “Хаан” банк орон сууцны зээл олгож байгаа бөгөөд 10 жилийн хугацаатай 100 хүртэлх сая төгрөгийг олгоно. Энэ нь 2.5 хувийн хүүтэй. Мөн 0.3 хувийг нь зээл олголтын шимтгэлд төлнө. Гэсэн ч нүдээ аниад зээл авч байр худалдан авах сайхан ч хүү төлж өрөө барагдуулах хүнд. Банкны зээл болон лизингийн орон сууц олгож байгаа арилжааны банкуудын зээлийн дундаж хүү 1.5 хувь. Тэгэхлээр сард дунджаар 300 мянган төгрөгийн цалинтай гэр бүл 30 орчим сая төгрөгөөр байртай боллоо гэж үзэхэд сард дунджаар 450 мянган төгрөг төлөх ёстой болно. Үүнийг цалинтай харьцуулаад үзвэл байр авсанаас эцэг, эхийнхээ хаяанд амьдарч байсан нь хавьгүй дээр.

Төрөөс шинэ гэр бүлийн 500, шинэ хүүхдийн 100 мянган төгрөгийг тусламж болгон өгч байна. Энэ нь амьдрал дээр тэдэнд тийм ч хэрэгцээтэй хөнгөлөлт биш гэдэг нь харагддаг.

Мөн Засгийн газраас иргэдийг хямд орон сууцаар хангах зорилгоор “40 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөр хэрэгжүүлж эхэлсэн ч одоог хүртэл нүдэнд харагдаж, гарт баригдсан үр дүн гараагүй. Санхүүгийн хямралд дэлхий даяараа нэрвэгдээд байгаа өнөө үед 40 мянга битгий хэл 400 айлын орон сууцыг Засгийн газрын хөрөнгөөр барих боломжгүй. Уг нь залуу гэр бүлийн ихэнх нь “40 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрт найдаж хэзээ нэгэн цагт орох оронтой болно гэж итгэсэн.

Азийн зарим оронд залуу гэр бүлийг дэмжих цогц бодлого явуулдаг. Үүндээ орон сууцны асуудлыг эн тэргүүнд тавьж, 30-50 жилийн хугацаатай зээл олгодог байх юм. Мөн зээлийн хүү амьдралд дарамт болохуйц өндөр биш. Хэрэв шаардлагатай гэж үзвэл хүүг төрөөс төлж иргэдийг санхүүгийн хямралаас хамгаалдаг. Харин манай орны хувьд хэдэн төгрөг тоолж өгсөнөө залуу гэр бүлийг дэмжиж байгаа хэрэг гэж үзэх нь бий. Тэр ч бүү хэл дур мэдэн орон сууцны үнэ ханшийг хөөрөгдөж байгаа бизнесмэнүүдэд хяналт тавьж иргэдэд хямд орон сууц олгуулах талаар анхаарч чаддаггүй болохоор орох оронтой болох нь залуу гэр бүлийн мөрөөдөл хэвээр үлдэх нь. Зарим нэг нь хэний ч гарыг харалгүй орох оронтой болох гэж харь орныг зорин эрүүл мэндээрээ хохироод ирэх нь элбэг. Эсвэл өндөр хүүтэй, богино хугацаатай зээл авч ёстой л илжиг шиг хоёр зэрэг зүтгэх хэрэг гарна. Ингэж зүтгэж яваа залуусын дийлэнх нь ганц хүүхэд төрүүлбэл их юм. Өнөр өтгөн сайхан амьдрах боломжоо орон сууцаар сольж байгаа хосуудын зарим нь мөнгөнөөс эхтэй хэрүүлээс үүдэн салж сарних ч тохиолдол бий. Улс орны хөгжлийн түлхүүр болсон залуусыг төр засаг ийнхүү дагавар хүүхэд шиг хөсөр орхиод байж болно гэж үү. Амьдралын төлөө бор зүрхээрээ зүтгэж яваа тэднийг дэмжихгүй бол зүрх нь үхэж, зориг нь мохох вий дээ.

SOURCE: Нийгмийн толь