Тэд ч бас хүн, бид ч бас харьд оддог

7e515622731209249f25300693123e3b

Монгол Улсад ажиллаж, амьдарч буй вьетнамчуудтай холбоотой мэдээлэл цахим ертөнцөд цацагдсанаас хойш хүмүүс үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж, ихэнх нь тэднийг үзэн ядаж, нутгаасаа хөөн гаргах, таарсан газраа зодож, нүдэх тухай бичих болжээ. Саяхан даа мөн л үүнтэй адил явдал болж л байсан. Барилгын салбарт ажиллаж байсан хятад иргэд үүргээ гүйцэтгэж явсан цагдааг зодсон хэрэг гарсан.

Түүний дараахан “муусайн хужаа нарыг…” гээд л хараан, зүхэж, алж, хядах юм болов доо. Тэгснээ тун удалгүй БНСУ-д зохион байгуулсан Азийн XҮII зуны наадмын үеэр Монгол Улсын гавьяат тамирчин Н.Төгсцогтын тулаан илт давуу байдалтай байхад ялалтыг Өмнөд Солонгосын тамирчинд өгсөн хэмээн мөн л “ямаан омогтой Со нарыг…” гэж ирээд баахан үндсэрхэгжиж, солонгос хоолны газар орохыг хориглох дээрээ тулж байв даа. Эдгээртэй зэрэгцэн дээрх улсын иргэдтэй Монгол охид, бүсгүйчүүд садарлаж, завхайрлаа гэх мэдээллийг ч цацаж байсан. Хамгийн сүүлийнх нь буюу олон нийтэд зураг, хөрөг нь гарснаараа вьетнамчуудтай хамт байсан эмэгтэй амиа хорлохыг завдсан гэж дуулдав. Юун ч хямдхан амь гэхээрээ үхэх оролдлого хийдэг юм бэ гэж бодогдсон ч “хүн нэрээ тогос өдөө” гэдэг үг ч бас санаанд орох. Тиймээс л “чухам хэнийг буруутгаж, хэнбугайг нь өмөөрөх гэж” гэх ахархан гэмээр бодол төрснийг нуух юун. Үнэн хэрэгтээ хүн бүр л “амьдрал баян” гэдэг. Тэгвэл тэр баян амьдралд чинь янз, янзын л үйл явдал өрнөж, цаг хугацаа урссаар байгаа.

Тэгж ярьвал цаад хятад, солонгос, вьетнамууд чинь манийгаа бодвол манай улсад ажилласныхаа хэрээр хөдөлмөрөө үнэлүүлж, бас болоогүй мөнгө хурааж, хуримтлуулахдаа тун ч чамбай гэх юм билээ. Бусдыг адлаж, өөрсдөө агуу ихийн дэмийрлээр өвчилж, “би” хэмээн цээжээ дэлддэгээ болихсон. Мэдээж “Усыг нь уувал ёсыг нь дага” гэгчээр хэн нэгэн хууль, дүрэм зөрчсөн бол түүнийг нь хууль, шүүхийн байгууллага шалгаж, нягтлах нь зүйн хэрэг. Харин өөрсдөдөө таалагдаагүй үйл хэргийг олон нийтээрээ шүүн хэлэлцэх нь өнөө цагт байж боломгүй үйлдэл.

Монголчууд бид ч гэсэн хүний газар хөлс, хүчээ урсган байж ажиллаж, амьдардаг. Бүр үүнийг мөрөөдлөө болгочихсон, гадаад орныг тахин шүтэгчид ч бий. Болвол гэрээгээр, болохгүй бол “хар”-аар ч хамаагүй харьд очиж, ажиллавал хамаагүй их мөнгө олж, ахуйгаа өөд нь татчихна гэж бодох тэднийг буруутгахын аргагүй. “Харийн нутаг давчдаад байна Харсан зүгтээ гүймээр байна” хэмээн дуулж яваа олон олон монгол тухайн улсдаа хамгийн хүнд хүчир ажлыг нь нугалж, хамгийн бага цалинг нь авдаг. Өөрөөр хэлбэл бидний цөөхөн монголчууд ч хүний нутагт ч хөдөлмөрөө хүссэнээрээ үнэлүүлж чаддаггүй. Тэд хүний газар очоод элбэг, хангалуун амьдарч, ихийг хурааж, хуримтлуулдаг нь тун ч цөөхөн. Харин ч олсон хэдээсээ ар гэртээ буюу Монгол руу илгээнэ, бусдын дор орохгүй гэж тансаг хэрэглээ, брэндийн хувцаснаас гар татахгүй, найз нөхдөө дайлна, найрлана. Баяр ёслол таарвал тэмдэглэнэ. Архи ууна, агсам тавина. Мэдээж бас эсрэг хүйстэнтэйгээ ижилсэн дотносно. Энэ бол хаана ч байдаг амьдрал. Харьд очиж ажиллаж амьдарсан болон одоо байгаа бүх хүн ингэж байснаа санаж байгаа байх. Тэр ч байтугай АНУ-д байсан монголчууд боодог хийж идсэн биш хөрш нь амьтан тамлалаа гээд цагдаа дуудчихсан байсан гэдэг. Түүнийг нь монгол уламжлал энэ, тэр гэж баахан тайлбарласны эцэст зүгээр өнгөрсөн юм гэнэ лээ.

Тэгвэл эх орондоо суугаа бидний ад үзэж хөөхийг хүсээд байгаа гадныхны хувьд байдал арай өөр. Тэд ядаж л хийснийхээ хэрээр цалингаа авч, хөрөнгө хурааж, олсныгоо гэр бүлдээ гуйвуулдаг. Гадныхан биднээс шал өөр. Хүний газар мөнгө олох гэж байгаа болохоор тэдэнд тансаг хэрэглээ огт хэрэггүй. Гэхдээ тэд бидэнтэй л адил хүн. Тиймдээ иднэ, ууна. Хөлчүүрхсэн үедээ хоорондоо хэрэлдэж, зодолдох нь ч энүүхэнд.

Тэд /хятад, солонгос, вьетнам бүгд/ ердөө л идэж, уусан болон эмэгтэйчүүдтэй дотноссон учраас л монголчуудын цөс нь хөөрч, эх орноосоо хөөмөөр санагдаад сууж байж чадахгүй, цахим ертөнцөд бухимдлаа илэрхийлээд байгаа.

Энэ бүхнийг эргэцүүлж бодохын оронд шууд л хэдэн товчлуур дарж, өөрийн сэтгэгдлээ бичихдээ эх орноосоо хөөж гаргах, зодож, нүдэх бүр цаашлаад алж, талахыг л уриалдгаа больмоор санагдах. Ядаж л ажилгүй гээд сууж байхын оронд гаднаас ажиллах хүч авахааргүй болчихмоор. Нэгэнтээ л “би” гэж чээжээ дэлдмээр байвал эхлээд үйл хөдлөлөөрөө харуулж, үнэхээр чаддаг, эх оронч гэдгээ мэдрүүлэх хэрэгтэй шүү дээ.

Түүнчлэн охид, бүсгүйчүүдээ тэгж их харамлаад, харийнхантай хамт байгааг нь харахаас нүд нь хорсоод байгаа бол аашийг нь эвдэлгүй, агсамнаж, дөвчигнөхгүйгээр аятайхан амьдарч яагаад болохгүй гэж. Хар багаас нь зөв хүмүүжлээр өсгөвөл хятад барилгачдын цалин буух үеэр годгор охид барилгын талбайгаар эргэлдэх шаардлагагүй, вьетнам засварчдын умгар амбаарт тухлахгүй, солонгос эртэй зуучаар танилцахгүй шүү дээ.

Эх сурвалж: Өглөөний сонин

33 Comments

  1. tony says:

    Bitgii huuts muu malaa buugdiin hooh hergtei  chamshig tengees  bolj ulas oron man yu bolj baigaag medej bn uu muu mal

  2. vnen vg says:

    Монгол хүн махаа хөдөөнөөс амьдаар нь биш дэлгүүрээс авдаг болцон юмуу ээ чааваас гэж гэхдээ хоолойг нь  хэрчих ёс одоо бойний газар бас2 3 нь үндэстэн тэгж л нядалдаг шүү тэд нарт бас амьтны эрх уншиж өгөөсэй

  3. Ганаа says:

    Хэн ч гадаадад ажиллаж амьдарч болно, тэгэхдээ тухайн улсынхаа хууль, ёс заншлыг хүндэтгэх хэрэгтэй. Ямар оронд цагаач нар нь хотын төвийн авто засварын газар мал нядлуулахад зүгээр хараад байж байдаг юм бэ? Манайхыг хэтэрхий элэг барьж Монголчуудаар доог тохуу хийж байгаа юм бишүү? Хууль, адуу мал, охид хүүхнүүдийг нь гутаан доромжилж байна л гэж харагдаж байна. Алж талах нь юув гэхдээ иймэрхүү цагаачдад хуулийн дагуу хатуу хандах хэрэгтэй л гэж хэлмээр байна. Манайхны цээжээ дэлддэг дэлддэггүй, ажил хийж чаддаг чаддаггүй нь энд огт хамаагүй, гол нь эд нар манай хууль ёс дэгийг хүндэлж л амьдрах ёстой.

  4. li li says:

    Ohiduud n uursduu guij ochood bdg yum bishvv joohon ohiduudiig etseg eh n sain harj handaj bhgvi bol ih zambaraagvi boljee 

  5. v says:

    koread booliin hudulmur hiij bga garuud bish mongold arhidaj shoudaad bgaa garuud zasvar hiij surah heregtei…( koread booliin hudulmur bish hvnii hiideg ajiliig l hiideg yum)

  6. naraa says:

    Bidnii mongolchyydiig saaliin vnee gj boddog bololtoi.booliin ajil hiij bish gadniihiig ajillyylj bgd orlogoos n mongolchyydadaa hurungu oryylalt hiitsgeey.koread booliin ajil hiij bga garyyd ednii zasaad bga mashiniig zasdag bolchihwol ed nar ajilgvi bolood gertee harina shdee.

  7. oooooo says:

    Gadaadiig uynd n umuurdgiin bn.vietnam zaswar vnetei orson orlogoor tsewer orlogiin alban tatwar tuldug vv getel manai mgl ko.paniyd niigmiin daatgal orlogiin tatwar gd tuldug.edniig tsegtsleh hergtei.zahaas ch mahaa awhgvi.zahs mah awbal benzinee mgloos awna langyynii tvrees hvnii tsalin ugdug delgvvrees awlaa gehd ter mahiig beltgeh zuuh zarah gd olon hvmvvst orlogo oryylj bn gsn vg.zuwhun uursduduu ingj yyj idej hyrimtlyylj bolhgvi orlogo olj bga mongolchyydiig bas tejeeltseh yostoi tatwaraar.

  8. дк says:

    Үнэхээр ундсэрхэг бол монгол үндэстнээ аврах цаашид олшруулах анхны бөгөөд гол алхам бол гэр бүлээ сайн авч явж олон хүүхэд гаргах хэрэгтэй байгаа юм даа. Олон хүүхэд гаргахийн тулд тэжээх мөнгө хэрэгтэй. Мөнгө олохийн тулд ажил хийх хэрэгтэй.

  9. Ravjir says:

    USA-tai haricuulah ni genen oilgolt tend amerik geh undesten bhgui evrop bolon busad tivees ochson tsagaachdin ulgii nutag adilhan tsagaachid uchraas altan dundajaar amidrah shaardlaga hurcaar tavigdsan mongol bol shal uur mongol undesten gej gantshan bna orsod bgaa hed hytdad bgaa hed undsendee uusaad duusaj bgaa mongol ulsad tsuuhun hed bna erliiz hurluuz bolood duusval delhiin gazrin zuragnaas neg uls alga bolno.Mongol uvug deedes honocin huuhded mash durgui bsan.Odoo tsagt honocin huuhdeer uls duurlee ted ene uls orond honocin setgeleer handana geniin asuudal tsumiin zevsgees hed dahin ayultai tsever mongol hunii uhaan holch baidag uuh tuuhee sain unsh

  10. Zaluu 33 says:

    Tsus holildoh geed ih tsetserheh yumaa.  Naad onoloor chine bol usa hamgiin ih tsus bohirdson uls hamgiin yaduu buurai tusgaar togtnolgui uls baih yostoi bishuu!! Yagad deer ni hamgiin eh oronch humuusiin uls bolchiv.  Bidnii tsus bohirdsonoos bolj mohohgui harin buduuleg bolovsrolgui yaduu buuraigaasa bolj mohoh magadlal hamaagui ondor

  11. Маанаг эр says:

    Цаадуул чинь нэг шийдвэл жоотуугаар хүн алж мэдэх аймар улс. Манайхан бол худлаа аман дээрээ ална тална гэдэг ч хүний тархийг төмрөөр хага цохих дээрээ тулаагүй хүнлэг улс. Харин энэ Витнам, Хятадууд бол балиар улсаа. Тэгээд амьд мал гарашдаа дандаа авчирч алж байдаг сонин улс. Дээр нэг Витнам засварт орсон чинь нэг жижигхээн тугалыг Хоолойг нь хэрчээд дугуйн дээр шидчихсэн нөгөөх нь хөдлөөд байсан. Ингэж болохгүй биз дээ. Махаа захаас авч идэж болдгүй малнууд юм байх даа?

  12. anhaa says:

    Uhej bsan golognuudiig yundaa omoorood bdag bna zarim neg ulsuud

  13. Зочин says:

    Нэг л их өмөөрсөн хүмүүс!!! Монгол улс чинь 3-хан сая хүн амтай. Гадны иргэд гэвэл хэдэн арван, хэдэн үуун саяаараа хүн амтай!!! Монгол улсруу ядуу, эх орондоо амьдарч дийлэхгүй улсууд л ирж байгаа ш дээ!!! Тэгээд тэр хүмүүстэй нь Монгол цус холилдоод байх үнхээр жигшмээр зүйл!!! ҮҮНИЙГ БИЧСЭН ХҮН ЭДГЭЭР ВИТНАМУУДААС ХЭДЭН ТӨГРӨГ АВСАН БЭ???

  14. hunuus says:

    Эх оронд мн ингэж бга нь буруу бусдара ажил нтр бно шд айлд ороод эхнэр лүү юу яахгүй биздээ хө

  15. anhaa says:

    Aas hun ch geh shig vetnamuud bugd nohoin golognuud aluul taarna pisda

  16. jiriin l hvn says:

    Bid ch gsn gadnii uls ornuudad ajillaj amidardag bzdee.bi nohorteigee solongos ulsad ajillaj amidardag aa har muu sn gadaadiihan gd ireed deerelgeed daramtlaad bsn yum alga l bn.ter byatnamuudad bish ted nart ywaldaad bgaa ohiduud ug ni ih buruu bgaa yum shdee.buruug ehleed oorsdoosoo haij surah heregt yum shigee.manaihan yg shudargaar helehed hii hooson tseejee deldej uhaangvi vildel ih hiideg hvmvvs shvv

  17. nuutshan says:

    Ene deer 2 hun gadaadad bhdaa vietnam humuusiig deerelhdeg bsn gd ongirood bgaamuu haashain. Oorsdiigoo bichig useg meddeg ugui n medegdehgui har ajilchidtai zuirlej bgaad oortoo itgeh itgel olj avdiimuudaa. Sonin sanagdlaa. ene zambaraagui bdal tsewer huuliin zohitsuulalt l heregtei. Huuliar shan zaavar ogchihson bhad naaduul chn hunii ugnees garna gj bhgui. Daanch ene taliig hariutsan sonirhoj ajilladag mergejiltnuud bdag umuu ugui umuu. BID L OORSDOO EH ORNOO EZENGUI UM SHG AVCH YAVJ BN SHDEE. ard tumen bid hd myanga mod chuluu bariad shiidegdeh asuudal bish bhaa. Thdee setgel ih emzeglej bn.

  18. Zaluu says:

    Za gadaadiin ochnoon l ornoor yavlaa iim asuudal zondooshde. Gadaaduudtai yavaldsan ohiduudaa white trash gedeg, azi ohintoi yavdag zaluuchuudiig jijighen erhtentei bolhor jijig biytei azitai yavalddag gej yaridag. Amerikad ireed har. Mongolchuud hezee ch henii ch door orohgui muu ajil hiideg Mongol barag bhgui. Muusain vietnam golognuud bol hoshnogo doloohoos naaguur l bna. 10-d vietnam dund orood chin chang tin tang ling long ged ineehed oodoos egtshen harjih vietnam baidagguin. Vietnam accentar angliar yarial ineelded bhad gololzood yu j helj chadahguishde. 

  19. emma says:

    manai mongol harchuud laliin shashintai nuguu haranhui buduuleg humuustei yag adilkhan um baina lee, ted joohoon umnii tuluu tosgonii emegteichuudiig chuluugaar shidej aldag gesen, harin manai harchuud zugeer heden hujaa solongos yapon vietnamuudtai tanihgui ohiduud nargij tsengej jaahan showdsaniih ni tuluu huviin bichlegiig ni tsahim ertsuntsuur neg sur bolgoj taraaj, ter mongol ohiduudiig uchirgui uzen yadaj madaad l, tegeed hun unshihiin argagui muuhai ugeer doromjlood, uhvel taarna gej haraahiin deedeer haraagaad l, tegsnee ter bichleg deer baigaa gadniihniig (showdsaniih ni tuluu shu dee) ochij zodno alna hyadna geed baigaa haha, yag ter laliin zerleguud shig haranhui buduuleg. uursnuu zavhairdaggui arhiddaggui um shig.
    unendee ted biden shig showdsan uur surtei um baihgui. ineed hureed, iim zaluustai baih gej chaavaas daa gej bodogdson shu.

  20. omg says:

    Ochson gazruinhaa huuli jurmiig dagah yostoi. Hufuuniihun bas l hetsuu shuu.

  21. GegeenCom says:

    Ur dagavartai n bish uchir shaltgaantai n tulj ajilla nuhduu

  22. Goodali says:

    Bietnamchuud jaahan davarsan ch gelee…mgl-d huisiin tentsver aldagdsan. Tgd yah bolj bna. Durtaidaa uulzaj uchraad bgaa huuhnuudiig yah bolj bnaaa

  23. muu sanaat says:

    Hytad shg ter bumara bsn bol ter zeregiin ymiig toohguilde bid chn dongoj 3han sayshdee archaagui ydarsanch gsn ohiddoo haram bgn. yahavdee mongolchuud archaagui n unench tsusaa tsever bailgval deersendee. 

  24. mdghvi says:

    Ulsiig doromjilj bolohgviee  manai mgl yamar bn sonoj bnshdee buun zeel yaanadaa

  25. mdghvi says:

    Bi so nz zaluut  adilhan hvnshdee  hoyr biyndee bolwol boloo yum bishuu 

  26. Deremee says:

    USA tai baildah yahav dee shirengendee bugej bgaad ami bultarsan uls.Tegeed yahav dee mashin zasvar nertei ambaartai arhidaj bgaad heden yadarsan amitni mashinuud shataajihgui bol ter punzendee horvoogiin eldev uil higeel suuj bhaas hamgiin gol ni niigemd hor hunuultei bh vii.Unuuh aihavtar DOH,har tamhi eldev shaldav wm buu garga gej burhandaa zalbiraad heden yambiigaa daatgaad suuj dee

  27. Zochin says:

    Neg talaasaa unen heljee ene niitlegch. Bas taviu l uhaantai hun baina. Nuguu talaasaa bas het davraad baigaa yum boluu daa

  28. aaa says:

    mongol zasvart orood zasuulay geheer neg ih dugarch yadsan peedelzsen nuhdvvd l bdag, 10 honogt gargan gechee sar boldog , zovlon toochij mungu nemj nehdeg uguhgvi bolhoor hiihgvi haychdag yostoi bvtehgvi yum bnlee…

  29. Er hun says:

    Vetnamuud cnin USA-tai baildaj yalj yavsan uls. 90 saya huntei. Harin chin mongolchuudad gaigui handaj bna. mongolchuudin gants hiij chaddag yum ni tseejee deldej  sagsuurhah, zodoon tsohion hiih, negnee haluun usaar tuleh .. uur yu ch chadahgui

  30. Deremee says:

    mongolchuud gadaadad adilhan arhi uudag l baih gehdee hotin tuvd ni bulegeeree amitan adguus araatan jiguurten yargalan alj iddeggui l bhgui yu.Evropt hotin tuvd ni baitugai heer tald neg nohoi dairaad alchihval uchiggui shoron gadaadin irged mongold duraaraa baih bolson ni ard tumnii buruu bish ohid huuhnuud gants laaz pivoor biye unleh ni mongol erchuudiin buruu bish ajil hiie gevel ajil bnaa ugaasaa gadnihan bidniig unhiagui uragshguig medeed zugeer tohuurahj baigaa wm.Huuli ni yas heregjdeg tus tas baisan bol ingej chadahgui mashinig mongol zaluus zamask ene teriig sain hiideg bi ch tiim zaluusig sain medne ter buu hel butaraad budaan shirheg bolson gupperig gaihaltai yanzlj bsnig nudeeree haraad amaa angailgaj bsan.Yagaad vietnamchuudaar zasuulaad bna geheer mongolchuudin setgehui gadaad l gevel helee unjuulaad sagsalzaad guideg neg esondoo uuruu uuriiguu uneldeggui bidniig unuudur yagaad hujaa,so,vietnamchuud tohuurahaad bgaag ul suuritai bodoh heregtei

  31. рэк says:

    Өөрсдөө тэр ажлаа хийж чадахгүйгээс хойш одоо яая гэхэв дээ.

  32. aa says:

    manaihan mashin zaswar , barilga , zam, iimerhvv ajil hiihguiee tenger yazguurt chingisiin udam yum chin…ter dord garaltai urd zvgiihen irj hiig…

  33. a says:

    vetnamuud delhiin haana ch yawsan zoduulj nvdvvlj zagnuulj yawdag aimhai gulugnvvdshdee solongost bhdaa olon ch vetnamuudiig daramtaldag bsandaa…

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.