Аман сексээр дамжих боломжтой бэлгийн замын халдварт өвчнүүд

Аман секс (ораль секс) нь жирийн сексийн нэгэн адил халдварт өвчний дамжих эрсдэлтэй. Хэдий жирэмслэлт үүсгэдэггүй ч халдварт өвчний гол дамжуулагч болж болдог.

Доорх нь амны сексээр дамжих боломжтой бэлгийн замын халдварт өвчнүүд:

1. Хламид (Chlamydia)
Эрэгтэй хүний шодой, эмэгтэй хүний үтрээ болон хүзүүтэй амны салст хүрвэл халдварлана.
Амны хөндий болон залгиурын хламид үүсч, хоолой өвдөх, идээт цэртэй төстэй зүйл гарах шинж илэрч болно.

2. Гонорея (Тэмбүү биш) – “Tripper” гэж мэддэг
Амны сексээр амны хөндий, залгиур, хэлний ар талд загатнаж, цагаан ялгадастай төстэй зүйл гардаг.
Ихэнх тохиолдолд шинж тэмдэггүй байдаг тул анзааралгүй халдварлуулдаг.

3. Тэмбүү (Syphilis)
Аман сексээр салст бүрхэвчийн шарх, шархлаа, тууралт дамжиж болно.
Анхны тэмдэг нь аман дээр хатиг, жижиг хатуу цэврүү мэт юм гарч мэдэгдэнэ.

4. Герпес вирус (HSV-1, HSV-2)
HSV-1 – Уруул дээр гардаг “cold sore” (амны хомхой)
HSV-2 – Бэлгийн эрхтэн дээр байдаг
→ Энэ 2 ам – бэлэг эрхтэн хооронд аль ч чиглэлээр дамжина. Жишээ нь, хомхойтой хүн шодой долоовол эрэгтэй хүн бэлэг эрхтний хомхойтой болж болно.

5. Хүний хөхөнцөр вирус (HPV)
Уруул, хэл, залгиур, амны хөндийд уйланхай, махан ургацаг хэлбэрээр гарч болно.
Зарим төрлийн HPV нь амны хөндийн хорт хавдарт ч хүргэх эрсдэлтэй.

6. Hepatitis A, B, C (Элэгний вирус)
Цусаар болон шүлс, бэлгийн шингэнээр дамжих боломжтой.
Хамгаалалтгүй аман секс, шулуун гэдсээр хийсэн сексээр дамжиж болно.

7. HIV (ДОХ)
Амны салст гэмтсэн (шүдний цус гарах, шархтай үед) байвал HIV дамжих боломж бий.
Хэдий магадлал бага ч амны хөндийд шарх, уруул хагарсан үед эрсдэл нэмэгддэг.

8. Trichomonas vaginalis (Трихомониаз)
Шүлсний орчноос амархан устдаг ч зарим тохиолдолд залгиур, хэлэнд түр зуур байрлаж амнаас ам, амнаас бэлэг эрхтэн рүү дамжиж болно.

• Амны сексийн үед эрсдлийг нэмэгдүүлдэг зүйлс:
  ▪️ Хамгаалалтгүй байх (бэлгэвч, dental dam хэрэглэхгүй байх)
  ▪️ Ам, уруул, хэл, шүдэнд шарх, цус гаралттай байх
  ▪️ Түүхий, хэт их шүлстэй хавьтал
  ▪️ Олон түнштэй байх
  ▪️ Бэлгийн замын өвчинтэй гэдгээ мэдэхгүй байх
• Урьдчилан сэргийлэх зөвлөмж:
  ▪️ Бэлгэвч эсвэл dental dam хэрэглэх
  ▪️ Аман секс хийхээс өмнө амаа шалгах (хомхой, шарх байгаа эсэх)
  ▪️ Хувийн ариун цэврийг сахих
  ▪️ Түншээ сайн таних, эрүүл мэндийн үзлэгт хамрагдсан эсэхийг мэдэх
  ▪️ Тогтмол БЗХӨ-ийн шинжилгээ өгөх