Хөдөө юу? Хот уу?

Untitled-1

Та бүхэнд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Миний бие 28 настай залуу байна. Германд мэс заслын эмчээр 8 жил суралцаад энэ жил эх орондоо ирлээ. Мэдээж суралцах явцадаа амралтаараа Монголд байнга ирдэг байсан. Одоо бол эргэж урт хугацаагаар гадаад явахгүйгээр ирж байгаа юм. Найман жил гэдэг миний хувьд ахлах сургуульд байсан үеийн 2 жил шиг л хурдан өнгөрч. Яг одоо мэргэжлээрээ ажилахгүй 1 жил судалгааныхаа ажлаа хийж дуусгах төлөвлөгөөтэйгээр хөдөө гэр барьчихсан сууж байна. Намар орой болсон болохоор оройдоо их сэрүүхэн хононо. Яг одоо аргалын гал дүрэлзэсэн халуун зуухны дэргэд намрын охь айраг шимээд радио сонсоод сууж байна. Өнгөрсөн сард томгүйхэн газар тарьсан улаанбуудай, хүнсний ногоогоо хураах, унагаа тамгалах гээд л борви бохисхийх завгүй л ажиллаа. Миний туслах гэж ч юу байхав манай хоёр хөгшин, дүү, туслах ажилчид л хамаг ажлыг нугална шүү дээ.

                Би энэ сайтад хэдэн хэдэн удаа зочилж үзлээ мөн хүмүүсийн бичсэн комментуудыг ч уншиж үзлээ. Авах ч юм байна хаях ч юм их байна. Хамгийн их анхаарал татсан зүйл юу вэ гэхээр хөдөө хотын ялгааг магтан дуулж түүнийгээ санааны зоргоор муулж магтах байдал. Юм л бол хөдөөнийхөн бүдүүлэг, заваан, новш гэж хараахыг хараад гайхах юм. Нэг улс үндэстэний иргэд байж нэгнийгээ муулж байгааг хараад тэр шүү дээ ядахдаа хятад, солонгосоос ирсэн цагаачидыг ярьж байгаа бол ч яахав гэтэл нэг цустай элэг махны тасархай болсон Монголчууд ах дүүгээ, өвөө эмээгээ, удам судраа нулмиж харааж байгаа нь өрөвдмөөр гутармаар.

           Хамгийн гол ярианы хэрэгсэл нь соёл нь таарахгүй байгаад оршиж байх шиг. Суурин соёл иргэншил нүүдэлчин соёл иргэншил хоёр таарахгүй байгаа нь зүйн хэрэг биз. Монголчуудын язгуур соёл бол нүүдэлчин харин суурин соёл иргэншил бол биднийх биш. Нүүдэлчин соёл иргэншил нь байгалийн хатуу бэрхийг даван туулах чадвар бүхий хүчирхэг хүн ардыг бий болгох гайхалтай соёл. Учир нь энэ соёлын үнэт зүйлс нь хүчирхэг авхаалж самбаатай хүн ард л тэсэж үлдэхээр зориулагдсан. Дэлхийн дээр маш цөөн нүүдэлчин соёл иргэншилтэй ард түмэн байсан.  Европын умард хэсэг, Сахар, египт болон Америкийн уугуул индианчууд тэгээд  азийн тэгш өндөрлөгт Монголчууд. Үеийн үед нүүдэлчидийн өлгий нутгаас ирэх дайралт суурин иргэншилтэй нөхдүүдийн айдас байсан. Европын умардуудаас дайран ирэх Викинкүүд, Барбарууд суурин европчуудаа бүтэн нойртой хонуулдаггүй байсан бол Монголчуудын хувьд яриад ч хэрэггүй биз.

               Монголчуудын язгуур соёл нүүдэлчин энэ нь Монголчууд бол нүүдэлчин соёл иргэншилээс үүссэн бий болсон улс. Хэзээ ч Монголчууд суурин соёл иргэншилтэй байсангүй. Хэдийгээр том том хотыг босгож худалдаа наймааны төв зангилааг тогтоож байсан боловч тэндээ суурин амьдардаггүй бэлэг тэмдэг төдий байлаа. Хаад ноёд үеийн үед өөрийн соёлоор явсаар. Бидний дахин шүтдэг, улс үндэстэн булаацалдаад байдаг, Дэлхийг Монгол гэдэг нэрийг сонсохоор өмдөндөө дусааж чичирдэг болгосон Чингис, Хубилайгаас авхуулаад Богд Хаант Монгол улсын төрийн түшээд болох Намнансүрэн, Ханддорж, Да лам Цэрэнчимэд ….   анхны долоо болох Бодоо, Данзан …  цаашлаад Чойбалсан, Цэдэнпил нар чинь шал хөдөө нөгөө хөдөөг муулагчидын хэлээр бол улаан хацралсан хонь ямааны бууц өтөг ханхлуулсан хөвгүүд байлаа шүү дээ.

            Хөдөөнийхөн Хотод орж ирээд биднийг гутаалаа гэж ирээд л муулах юм. Улаанбаатар хот гээд байгаа тэнд нь амьдарч байгаа унаган нөхдийг нь харж ажиглавал яг үнэндээ манай нийслэл бол яг томхон шиг хогийн сав шиг газар шүү дээ. Үйлдвэржсэн хот юм уу гэхээр тийм биш хэдэн хятад барааны дэлгүүрээс өөр юм байхгүй сайндаа л хятадаас оруулж ирсэн бараагаа хувилж савлах, найруулж шингэлэх ажиллагаатай хэдэн газар байна үүнийгээ үйлдвэр гэдэггүй л юм бол. Энэ газар ямар ч баялаг бий болохгүй байна нэг ёсондоо улс орны эдийн засагт түй ч гэх нэмэр болохгүй байгаа гэсэн үг юм. Улс орныг үеийн үед тэжээж ирсэн салбар бол өнөөх хөдөөний хөөсөн мантууд чинь шүү дээ. Мах, сүү, тараг гээд л цаашлаад тариа буудай, уул уурхай. Тэнд хүйтэнд хөрч халуунд халж шилбүүр барьсан малчин ард, трактор, блерусийн хүйтэн кабинд өдөр шөнөгүй бинзен тостой хутгалдаж нүүрс, алт ухаж яваа залуус л сангийн яам, татварын ерөнхий газарын баланс дээр байгаа улс орны хэдэн наяд төгрөгийн төлөвлөгөөг биелүүлэх гэж гүрийж яваа улс. Тэд зогсвол хамгийн наад зах нь хотын цахилгаан тасарч, халуун паар нь зогсож, ус нь тасараад хотын хөөрхөн охид залуус баардаж шоудаж архидах сайхан орчин үгүй болж хотынхны хэлдэгээр фаак болно биз дээ.

                 Монголд суурин соёл иргэншил нэвтрээд сайндаа л 70 жил хүрэхтэй үгүйтэй болж байна. Түүнээс өмнө Өргөө, Да хүрээ гэж байсан боловч бас бэлэг тэмдэг төдий байсан. Харин оросуудад шивэртэй бакалаар өшигчүүлж, хурц жадаар сүлбүүлж, хурдан бууны бай нь болж хамаг эд хөрөнгөө хураалгаж, Оросын соёлд 70 жил хүчиндүүлсны эцэст хүн амын тодорхой хэсэг суурин болох гэж зүдэж байна. Гэтэл хулмастай архичин орос цэргийн салтаанаас ч юм уу улаан хамгаалагчдын дүйвээнээр Монгол руу орж ирсэн хятад данжаад өвгөчүүдээс ч юм уу ургаад, унаад гараад ирчихсэн нөхдүүд хөдөөнийхөн бол пүү паа гээд л ам уралдуулан муулцгаах юм. Магад тэдний зөв байж ч болох юм удам судар нь хэдэн мянган жилийг тариа тарьж, шавар хотод шавж илжирч хулжирч амьдрасан амьдатын үр хойчос хойно удамаа татаад тэгдэг байж болно. Гэвч жинхэн Монгол хүн хэрэв тэгж байгаа бол гутамшиг өөрөөсөө ичих хэрэгтэй. Хар негр хас тэмдэгтэй майк өмсөөд хайль гитлер гэж хашгирч байгаатай адил юм.

                Яг үнэндээ хотынх гэж мангарлаад байгаа нөхдүүдэд хэлэхэд та нараас өлгөөд авах юм юу ч байхгүй шүү дээ. Дээхэн үед хотынхон хулигаан хулгайчаараа алдартай байсан. Яаж хүний юмыг цэвэрхэн сурамгай хулгай хийх вэ, муур нохойг ямар аргаар албал дээд зэргийн яргалал байх вэ гэдгээрээ л бахархдаг байсан байх. Тэр хулгайч, хулигаануудын зарим нь төрийн эрхэнд гарчихаад Монголыг байж болох хэмжээгээр тонож дээрэмдэж, бие биенээ хутгалж, сүхдэж, буудаж байна. Энэ л хотынхны үнэн дүр төрх байх. Хотынхон гэж хөөрцөглөөд байгаа нөхдүүд үүгээрээ бахархдаггүй бол өөр юу байна вэ.

       Өнчин ишиг ч тэвэрч үзээгүй та нарт амьтаныг хайрлах энэрэх сэтгэл гэж байх боловуу, Өвөө аавдаа уурганы хуйгаар ороолгуулж үзээгүй та нар хүний үгийг зөв ойлгоод авчих сэтгэлийн хат байна уу, паартай байшин паалантай шорлонд нялхарсан бие чинь нэг өдрийн аяыг даах болов уу, Монгол малчин яаж хөдөлмөрлөж ажилдагийг баар сав хэсэж хүүхэн, эр хайж явахаас өөр юм мэдэхгүй хотын гэгдэх та нар ойлгох уу.

           Хөдөөгийнхөн боловсролгүй гэдэг арай та нар арьфметикийн хэдэн бодлог, диффренциал хэдэн тэгштгэл, англи хятадаар хазгай муруй ярихыгаа боловсорчихлоо гэж ойлгоод байгаа юм биш биз хэрэв тэгж байгаа бол та боолын сэтгэхгүйтэй байна гэсэн үг. Жинхэн боловсрол гэдэг бол амьдралаа олигтойхон аваад явчих, биеэ зөв аваад явахыг хэлдэг юм. Бөгс бөөр, идэх талхныхаа асуудлыг шийдэж чадаагүй хэвтэж цаашлаад амьдрал, улс орон авч явна гэж байдаггүй юм.  Ухаан санаа нь салтай руугаа орчихсон байж бусдыг хөдөө соёлоор гоочилж муулна гэдэг маш том эмэгнэлт тэнэглэл. Улс орон та нарын нуруун дээр биш тэр хөдөө байгаа малчид, уурхайчин залуучуудын нуруун дээр байна. Хаана цэвэр Монгол ухаан байна хөдөөгийн хөх өвгөчүүдэд л байна.

           Магадгүй англиар чөлөөтэй ярьдаг,  Oxford төгссөн би яаж ч бодсон хөдөөгийн малнуудаас илүү гэж болох юм. Гэвч үндэс угсаагаасаа ичсэн соёл иргэншилээ нулмисан гадаадынхны дуурайсан сармагчин бол Монголд Цөмийн хаягдалаас илүү хортой тиймээс энэ улсад хэрэггүй. Гэвч иймэрхүү бэртгэчин хулгайч, луйварчингууд гэдэсээ тэжээхийн тулд гадаадын үүдний нохой болж эцэг эх, эх орноо жишимчгүй худалдаж чадах хортой багаж болох л ганц зам байдаг  үүнийгээ зарим нь мэддэг боловч ууж идэх  мэтийн адгууслаг шинж чанартаа захирагдан хомхой шуналдаа дөрлүүлж ямар ч нүглийг юман чинээ тоохооргүй болсон байдаг бол зарим нь юу хийгээд байгаагаа ч мэддэгүй робот болчихсон байдаг.

41 Comments

  1. сократ says:

    Чи 18 нас хүртлээ хөдөө байсан бол, амьдарсан бол, чамд install суусан. Чи хэзээ ч хот хөдөөгийн ялгааг ойлгохгүй. 8 жил гадаадад амьдарсан ч, хотын хүмүүс чамайг …. мэднэ.. хөдөө хотыг …

  2. сократ says:

    Чи  өөрөө хөдөөгөө ойлго, хөдөө хүмүүжсэн чиний буруу биш ээ.

  3. azaa says:

    Olimped mongoliinho tugiig manduulsan mongol hvn bvriin baharhal bolj bsan tuwshinbayr tgwel ta nariihar hodoonii mal ergvv gar u?!? gambuush bolood gomo nuud chn hotiin tgwl baharhaluu bitgii ng udam ugsaatai ng hvmvvs bj iim ochvvhen yum yri! Uls dotoro iim bhd bid yaj hogjihiin . Yhw medeej hot hodoonii orchin ussun bdal oorch negn tengeriin ng n gazariin amitan bolchoogvl bg hodoonos hotod orj ireed hvnees ilvv amidraad ta nariin magtaad bga hotiihniihg chn doroo ajiluulad sn shn ywj bgach hvn olon bii. Ygd ng vndesten bj negniige ingene we ydaj zuw shvvmjleech bolowsroliin doroitoltoimuu tiim ys mahnii uur tsustai hvn yumuu l gemer bn hodoonii shees baas geel bas arai muuhai yum .chaaawaasda ene ulaanbaatar hotiin soylch gjdee.

  4. захидлын эзээн баяраллаа чамд, санал нэг байна. зарим тэнэгүүд чиний бичсэнийг ойлгохгүй ээ, ойлгохыг хүсэхгүй шууд арсахаа л мэднэ, яагаад гэвэл тэд ихэнхи асуудалд ингэж л ханддаг хандсаар ирсэн, өнөөгийн шудрага биш нийгэмд энэ үйлдэл характер нь зөв мэт ойлгогддог байх өө тэдэнд.

  5. яаг тийм, санал нэг байна. жинхэнэ хөдөөний хүмүүс чинь харин соёлтой, энд тэнд хогоо хаядаггүй юм шүү дээ тэр хотынхон гээд байгаа хүмүүсээ. хөдөөний хүмүүс чинь харин ч ёс дэг ихтэй байдым даа уг нь, би энэ нүүдэлчин соёл хотын соёл хоёр зөрчилдөж байна гэдэгтэй санал нийлдэггүй юм . би хот төлөвлөгч мэргэжилтэй одоохондоо сураад л байж байна. хожим энэ санаагаа ажил болгож бусдад ил гаргаж танилцуулах болно оо. манай ихэнхи хөдөөнийхөн сайхан хүмүүс шүү дээ. тэдэн шиг сайхан хүмүүсийг хотоос олж харахгүй ээ. хотынхон бол хувиа бодсон, арчаагүй л амьтад байдаг юм шиг санагддаг шүү харин. хөдөөнийхөн хотыг муухай болгож байгаа юм биш ээ, манай төр засаг хот төлөвлөлгч нар энэ асуудлыг шийдэж өгөх ёстой хүмүүс , тэд нар юу ч хийхгүй учраас бид хоорондоо талцаж байна. хаад нэг бүдүүлэг хөдөөний мангарууд бас байна аа байна, гэхдээ олон биш шүү итгээрэй хүсүүсээ.

  6. bb says:

    hogoo gudmand haydag  humuujiltei humuusiig bur harahaar uurt hureed bh yum bolioch geheer yadiin bugd hayj bhad gedeg erguu dagznuudiig hot tohijiltond ajilluulah yumsan zad torgoh yumsan

  7. sand says:

    Нэргүйг дэмжиж байна. Захидлын эзэн санаа чинь зөвч арайл хэтрүүлчихсэн байна.

  8. tami says:

    Huduu hotiin yalgaa bvh l ulsad bdag shdee.huduu turj ussun hotod turj ussun hoyor hvn haritsangui yalgaatai.manai bairand neg heden zawaan ailuud bdgiin.hogoo tsonhooroo shidne.nus tseree hayna.bair savand amidarch vzeegvi bvdvvleg ymnuud bvgd l huduuniih bdag shd.

  9. гоё хэллээ says:

    Хатуу боловч үнэн үгтэй сайхан бичлэг болжээ.Санал нэг байна.Энд хүмүүс хөдөөний халтрууд гэсэн комент их бичдэг юм билээ ямар хүмүүс тэгж бичээд ямар нь зөв гэж үзээд байгаа нь ойлголмжтой л доо.Хүний сэтгэлийн халтарыг арилгахад хэцүү биеийн халтарч яахуу арилчихдаг эд.Энийг зарим нэг халтар сэтгэлтэнгүүд байнаа байна.

  10. unshigch says:

    ulaanbaatariin unagan irged barag l bhguishdee baron ungariin uldegdel orosiin uldegdel hytadiin uldegdel sheesnuud l bgaashdee. tednar l jinhen mongol irgedee muulj bga bz 

  11. za ter harvuu ene humuus chn iim l humuus shuudee huduuniih geed ad uzne. bi hotiiholdoo bagaasaa l hotd osson hun gehdee bi hodood durtai hodoonii humuusdch ter tsaanaa l neg saihan setgeltei saihan enirgtei humuus bdag. deer bichsen heden nohduud 1 l ih helberdsen l nohduud bna hotiinh geed tengeriin amitan boltson met. oorsdiigoo mongol gj yrihaasaa ichmeer ym. tanar hotiin soyl geel hutsaad soliorood oorsdoo hodoo ochood mongol soylooroo baij chadahgui ym baij yahgj tegj baidiin be. 

  12. Zaluu 32 says:

    Uguie tegeed niitlelch ooroo ter uzlee devergeed baigaan bishuu. Chinii hotiihon geed baigaa chine hodooniihon shuudee kk. Ub yaj say garan huntei bolson gej bodoov. Hot hodoogui soyolgui bidnii baigaa tsarai l yor n ene shuudee

  13. hytadiin erliiz orosiin hurliizuudaa hezee ezen chingisees salj ilvv buteen baiguulalt hiih ve hodooniihend hotin soyol zaadag bolchihwol boloo yum bishv hodoog ni saihan hogjuuleed ajliin bair, hun amidrah orchniig ni burduuleh heregtei yum bishv barag hotod 4n jil suraad hotiih gj anduuraagui bga ene bol soyoliin yalgaa shv de. Mongoloo gej boddog hun olon bdag bh hiideg ni hed bilee yadahda ehner huuhdee oligtoi awaad yawchach ajil oligtoihon hiichej chadahgui shv de mongoliin zaluus. bi ch gesen eregtei zaluu hvn gehdee nuguu gadaad nariin owort geed l mongol huuhnuude muuldag oorsdoo bid yu hiij chadaj bgn be oorsdiigo chingisiin mongol baatar l gene owog deedes mine baharhmaar bsan l yum bgaz oligotoihon ehneree hairlaad awaad yawchij chadqu bj herew bid lag bsan bol barag l arabiin shahuud shig ehner awch gadniihand huuhnuudee biyiig ni uneluulj oorsdiigoo tejeelgehgui bsan bh zaaz ta nar ugaasaa 290 jil gadnii darlald heterhii doroitoj e halag. 

  14. Zorigoo says:

    Odoo ene shine niislelchuudees bol ichij uheh ni taksind suusan chin ochih gazariig maani nadaar zaalgaj ochihiin zamdaa zogsood zamiin yag hajuud sheejch baih shig

  15. Zorigoo says:

    Neeree ene deer baigaa heden toloologch tovarish lav heddugeer zuund amidarch baigaagaa medehgui dee ter yarij baigaa setgej baigaa ni bidnii eej aaviig ter uyeiin zasag tor hodoonoos ni avchiraad hatsriin ulaan her hoyroos ni salgaad hotiin hun bologsiin ter uyeiin hodoogiinhonch oirj baisiin genelee ted nar bol ta nar bishee

  16. Zorigoo says:

    Ene mal germand sursan ni unen l bgaa daa Mongol ulsiin tosvovt hodoonoos bolon malchdaas heden huviin hurimtlal orj irdegiigch medehgui bas 1000 han huntei sumiin tovd tosvoos heden togrogoor sanhuujdeg naad zahiin statisk ch medehgui tegeed bas malaa haraad erdmiin ajilch geh shig baga tenegteeree minii eej aavch zavhan bolon tov aimagiin garaltai uls odooch ah duu nar baij l baina.Unendee amidral deer bol hodoogiinhon eldev tataas daatgal bur yamaanuud ni hurtel tetegver avna bas ulsad tatvar tolno gechihjee bas havtgairsan halamjiig ulsaas avaad malaach zarhaa baisan zarhaaraa amand bagtahgui une helchiheed Odoo UB chuud horosh Hytad Oros Solongos ulsuudaas untei mah idej baina Mongolchuud Tiim bayan bolchisonuu uguishdee teneg zasgiin gazar zalhuu hodoonii malchidiin buruugaas za.Yaagaad malchidaas baidgiin gej bodoh baih ldaa erchimtei aj ahui bol ene jil 300 bogtoi baisan bol namar 100 g ni zah zeeld niiluulne getel ted nart zarah herg baihgui hoiton 500 bolgono geed l deeshee yuch baihgui uls mal toriin baylag gechiheed harj uzsengui geedl boon yum ta nar baga davar chi germand baisan ni unen yum bol ter talaar jaahan yum hii

  17. harin tiim says:

    Etseg eh uvug deedes ni huduu turj usuugui yum shig doromjiloh yum hervee etseg eh chini malchin mongol bish bol ter suurin soel irgenshiltei hytadruugaa zailj bolno sh de udam ugsaa chini tend bna. hunii nutagt irchiheed ov soel zan zanshiliig ni doromjilj jinhene mongol humuusiig nad uzdeg davartsan hujaagiin sheesnuud ve. hotiinhon tiim surhii yum bol odoog hurtel shinjleh uhaan, sport, uls tur businest yagaad ovoij tovoigood garaad irehgui bgaan, yu chaddag yum yu meddeg yum be. er m ni medegdehgui heden gomo batsaanuud l bdag biz de.

  18. mama says:

    Oyutan baihad huduunii ohiduud aihtar baij bilee, ali hediin neg neg har yumtai hezee yazaanii, oyutniihaa bairand hun amitanii hajuud untaj hevteed malnaas dor, hotiin mani met unseldej ch uzeegui ih surguulia tugsuj bailaa tehed. 

    Mes zasliin emchiin sudalgaa huduu gert yavagdlaa yu, sedev chin yu ve, sonirholtoi sanagdchilaa, huduunii hun huduuniihuuruu l duusah yumdaa gej

  19. harin tiim says:

    Mongol uls , mopngol undesten huduu l bgaa sh de. UB-d yu bgaan ymarch baylag buteedeggui ulsiin tusuv idsen heden hun l bdag biz de. adaglaad baganuuraas nuurs ni orj irehee bolichihod l hot hulduud tog tsahilgaangui bolood tag. erdenet, oyu tolgoi tavantolgoi bolon busad uurhai, mal aj ahui gazar tarialan, aylal juulchlalaas ordog mungu baihgui bol UB baitugaa Mongol uls ter chigeeree tag duusaa, heden malchid ni l hooltoigoo uldeh baih. hot shig hot boloe gevel yunaas ch hamaaralgui ediin zasgiin huvid bie ee daasan hot bolchihvol ter huduuniihuniig oruulahguigeer nalaih , 22 -iin tovchoogoor haagaad tusgaarlaad ugch bolohiin, Mongol uls harhorind niislelee bariad tsaashaa hugjuud yvna l biz.

  20. novsh says:

    khodoonoos shuud german yavj sursan bolood irsen amitan bnal daa zailuul germanii bolovsrol delkhiid neg ikh deegvvrt ordoggvishtee za za sursan ene ter ni unench yumu bichsniig ni khaakhad bolovroltoi shinjgvi
    emch khiij bsan khvn khodoo airag uuj aduu mallaj yu sudlaad bnaaa avtsaldaa alga unekheer yum uzsen ukhaantai khvn bolokh gej khet khicheeegeed oligtoi yum bichsengvi
    khodoonii iimerkhvv maluud ulaanbaatariig buzarlaj zamiin khodolgooniig tugjruulj nus tseree khayj end tendgvi bokhiroo gadagshluulj mal shig yavaa khodooniikhen aimag aimagruugaa zailaad ogvol Ulaanbaatar khogjinodoo

  21. tsganzo says:

    yg unen zuil bichsn bn ho bi hotiin hotod torj ussun hun …manai hotiin gd bga zaluus hodoonii gj nereleed bga zaluusassa uhamsar muu shu de ..chinii bichsn bugd unen estoi goliig n olood helchjee ..unshaad uhaarah ng n uhaarah bhaa ..

  22. kjh says:

    uhaan muutai humuustei yum yariad hereggui. Sudalgaanii ajild chini harin amjilt. Bi ch bas europe-t togsson, togsoltiinhoo ajliig ug n mongold ochood buur hodoo maltai ail deer garangaa hiih uhaanii yum boddog bsan .tegeed interneteer hariutssan hunteigee haritschihna gej bodoj bsan. daanch ih hojuu tegj setgeed tsag hugatsaanii huvid amjuulah bolomjgui bolson. Ug n heregjuulsen bol ih sonirholtoi bh bsan bh. zarimdaa hamt ajilladag tosliin humuusee toiruulj suulguulj bgaad mongoliin tuhai yarij ogdog bsan. am n angaigaad sonsdog. neg buten odriin ajlaa hiilguiigeer mongoliin tuhai sonsoj avaad tarj bsan udaatai. Bid nar yamar ch mundag bolovsroltoi bai undesnii soyol gej neg aihtar yum bna. Mongol iim mongol ingedeg geed heleed ogchihdog ovog deedesteigeeree ooriigoo aztaichuudiin toond l bagtaadag.

  23. нэргүй says:

    Зөв бодолтой сайн залуу байна. Наанаа хөдөөнийхөө эмнэлэгт ажиллаад сайн эмч болоорой хотод битгий ирээрэй. Чам шиг хүмүүс л соёлын үрийг тарьдаг юм. Хөдөөнөө суурьшаад наанаасаа эхнэр аваад өөр шигээ олон залуусыг хөдөө уриална дуудаарай.

  24. batman says:

    BID MONGOL, BID NUUDELCHIN GEEL ALIIN BOLGON BUTNII TSAANA BAAJ; CHULUUGAAR BUGSEE ARCHIH YUMBE: DELHII NIITEEREE ZERLEGUUD BUDUULEGUUD GEED SHOOLJ DOOGLOJ BHAD: BID YOS ZANSHILAA HUNDETGEJ; TSAASH NI AVCH YAVAH YOSTOI CH GESEN; BAS DELHIITEI BAS HULEE NIILUULJ ALHAH YOSTOI BAIH: 

  25. batman says:

    Zarim neg zuv sanaa bgaa ch gsen, heterhii huwiin bodol, dotorh uur utsaaraa (DU BIST ECHT WUETEND, ALTER ) gargajee. Ene sedveer Baabar guai l aihtar onoj, todorhoi barimttai bichsen bdag, ter niitleliig manaihan olj unshih heregtei bh. UB-d gehdee hotiin geh tuluvshsen, iluu baruunii niigemd suraltssan zaluus howor bolson yum shig sanagdsan. Er emgui l gudamjaar hogoo hayana, nus, shulsee hayana. Zamiin gartsaar garahgui, gerel dohiog toohgui ene ter geel. 70,80 onii hotod turj ussen zaluus ni ihenh ni gadaad garsan yum shig sanagddag. Hedii mongol hun, nuudelchin hun geh ch gsen, buh delhii dayarchlagdaj, humuus suurishmal, tohi tuhtai amidraliig iluud uzeh bolson odoo tsagt bas l hotsrogdson sanaa shd. Bugd l uwuldee dulaan bairand, tohi tuhtai, tegeed amidarch bgaa orchin toirnoo zuw bolowson, ayulgui, orchin uyeteigee niilj hul tawin alhaj, amidrahiig husch bn shuu dee. BID MONGOL, BID NUUDELCHIN GEEL ALIIN BOLGON

  26. unsh says:

    tegeed ter hogiin savand hyatadiin baraand daragdahgui geed baigaa bol 1991 onoos hoish orj irsen heden hodoonii hayas say yumnuudaa avaad ter uuliin muhartaa tengeree shirteed temeegee unaad yavahgui yugaa hiij iish tiishee yavlaa ingelee teglee geed uilignaad baigaan. Hot hodoonii yalgaag harin teneg ta nar l iluu ih gargadag bizdee yu gedeg bilee NUTGAGRAH  ter NUTGIIN ZOVLOL  ter sumuun BAYAR  ch geh shig. yavj uneegee daldagnuulaad uhriin baasaa tuugeed amidraach tegeed.

  27. yunden says:

    tiim, yer n gadaad yavj uzeegui hun l ooriigoo mongoliig yu mongol bolgodgiig meddeggui yum.

  28. aus Deutschland says:

    Zuv zuil bichsen bainaa. Chamaig demjij baina. Ene niitleliig duustal ni unshij chadah tevcheer zarimd bhgui bn shuu dee! Sudalgaanii ajild chini amjilt!

  29. MglausCom says:

    Bileg tanhai

  30. ider says:

    bolovsroltoi zaluu baina bichsen zuilees ilerhii baina.Odoo ingeed talcaad baigaagii gol cum ni mongolchuudii udamin san unemlehui erliizegdsen ni tom tulhec bolj baigaa huduunii malchid zusaad namarjaa ruugaa nuuhdee hog novshoo ceverleed nuudeg baigalitai enrengui zuulun haricdag geh met zuiuud bailaa odoo ene bugd alga bolj baina.Hezee ch neg cul undesten hoorondoo ingej talcaj hemlelddgui tegeheer urd zugiin bolon busad erliizuud hun amin cumd jintei orj irsentei shuud holbootoi ene bol emegnel neg undesten chimeegui muhuj bainaa gesen ug 

  31. lol says:

    saihan bichjee sanal neg l bna . ene muulaad eserguutseed bgaa huumuus bol yg uursdiih ni unen bdaliig helchixsen bolhoor l ter bhdaa.

  32. Mongol hun says:

    unendee hotiinhon ni iluu buduuleg soelgui hun chanargui, oyunii chadamj bolovsrol bur ch bdaggui shu de, hamgiin archaagui humuus bol ted. magadgui hotod turj ussun arai gaiguinuud ni gadaad garaad yvtsan huduunuus orj irj bgaa nuhuduuded zuv ulger durailal boloh ni bitgii hel buruu jishig togtoohoor hund agruud ni uldtsen bdga yum shig bgaan. ymartaa ch ezen chinggis haanaasaa ehleed ene mongol undestenii ueiin ued baharhal bolson buh humuus huduu malchinii gert tursun yum shu. hotod turj ussun mongoldoo aldartai nuhuduud gevel gambuush, gomo naraa hoer yum uu da odoo.

  33. Emma says:

    Xoox ymar nurshuu urt buximdal ve… Xodoo. Xot  geed margaldaj baixaar ex orniixoo toloo zoxilox zvrxtei zaluusiig urialj ix zviliig bvteex xeregtei  de….setgel baival xaana ch amidral  saixan shvde… 

  34. zuv shd says:

    zuv zaluu mini bid bugd l nuudelchin,harin nuguu hotiin soyl geed bgaa yum ni bat uul guain 40 myngatiin huligaanuudaas eheldeg baih,bi ch 3 n uyeree unagan hotiih,zarimdaa oron nutgaas irsen ter ene erhelsen todorhoi ajilgui t gegch ni…..iim hereg hiilee inglee teglee geed l ih l yum duulddag l daa.gehdee huduuniih ch gesen soyltoi humuus bii bhaaoo nuguu bodoo danzan…geel chinii heldgeer ene ni tsuunh shuudee!ter elit tsuunh l niit mass aa avch yvah uchirtai yum.harin ub d evgui garuud ch irlee…gaigui garuud ni ch irlee.iim l bndaa,a bas ss iin udirdagch himler negen tsagt hotod hulchgaruud,huduud baatruud turdgiim!gej helsen baidag uuniig shuud utgaar ni oilgoh hereggui bas l zevuun uchirtai yum helsen bgaamshuu!

  35. Unshigch negen says:

    Zov l zuil bichsen baina. Tegeed avah geehiin uhaanaar handaj boldoggui ee? Zaaval neg oo olj buhimdsan setgegdlee ilerhiileh yuma. Humuus ee jaahan huleetstei yumand handaj sur aa.

  36. bi says:

    ZARIM NEG SUULIIN UGUULBERT HELSENCHILEN NUHUD OILGOHGUI BH SHIG BNA EHLEED USAM UGSAA TUUH SOYLOO MEDCHIHEED HUDUU GADAA GEDGEE YARI GESEN BNA YAG UNEN HELJEE HATUU UG SONSOH HETSUU ….

  37. zulaa says:

    yun ch demii yum yaridagiin. yamar ch abtsaldaa bhgvi  yun ch olon yum hutsdagiin 

  38. oriana says:

    Niitleliin logic uyldaa holboog sain oilgosongui. germand 8 jil mes zasliin emchiin mergejleer suraltsah, odoo hodoo ger bariad sudalgaanii ajilaa bichih bolon humuusiin hodoo hotooroo taltsah gesen asuudluud yag yamar holbootoi bsan be hehe. 

    Minii huvid gevel yag ene asuudliig zam deer mashin bariad yavj bhdaa hamgiin ih boddog, bas humuust uur hurch hamag nervee bardag. zam deer yag l mal belchij bgaa yum shig yavdag nuhduud harvaas hodoonii oyutan, esvel deeltei ovoo nar l bdag shd. buur 4 zamiin uulzvaraar tas diagonaldaj garna geech. oorsdoo morooroo mashind dairuulaad uhne l biz. gol ni hund gai boldogt ni unen durgui hurdeg. bas taxinii jolooch nar gej haana yu bgaagaa ch medehgui hodoonii zaluuchuud. Ochih gazraa medehgui, zamiin hodolgoonii durem medehgui. bushuuhan amid deeree buuh min gej bodtol aimshigtai yavna. 

    Bi ch tsagtaa huuhduud duu nar mini bitii bie bienee ingej bai gedeg l bailaa hahha. odoo bol ooroo tegj boddog bolson. aa bas ih surguulid orohos ene muu hotiin aaligui ohin geed eldveer mini heldeg l bailaa. getel ted nariig 4 jiliin hugatsaandaa arhi, tamhi, budag shunhnii mergejilten bolj naiz zaluusiig ugsruulaad solij yavahad manuus ni nuuree ch budaj suralgui togsoj baila gej…

  39. Bolor says:

    Bi hodoonii hun, gehdee hogoo, nus tseree, shulsee gudmand hayahgui baihiig bur bagaas l aav eej maani zaaj ogson yum. Odoo bi hotod amidardag. Hotiin unagan huuhed gej yaridag humuus l gudamjind hog, shuls, zajilsan bohio hayad, nusaa niigeed l yavdag sh dee. Hot hodoogooroo duudaltsaad yahav dee. Yor ni Mongolchuudiin maani uhamsar hot hodoo yalgaagui suuliin uyed mash ih doroitson, uuniigee l bid huleej zovshooroh heregtei, tegeed ali boloh zasch zalruulahiig hicheeh ni chuhal baih. Hulgaich zelgiich, luivarchin deeree tulbal hodoo hot ni bas l yalgaagui, hodoonoos orj ireed luivarchin bolchihson negen ch baina, hotod torj osood luivarchin bolson negen ch baina.

  40. eko says:

    olon ym hutsah gj 8 jil gadaadad bj gadaadiin soyoliin shokond orj bgaad irsen chi vhsenee medhewdee neg l ih nomchirhoj gene

  41. Jacobs says:

    Нийтийн юм, олны өмчийг аятайхан хэрэглэчихэж чадахгүй өмхийрүүлээд эвдээд хэмхчээд 00-д аятайхан бие засчихгүй шалан дээр нь савируулаад, ар дээр нь овоолоод байгаа хүмүүс тэгээд хөдөө рүүгээ очиж хөдөлмөрлөж хужаагийн шээс, оросын эрлийз ортоом биднийг ивээгээд өгөөсэй дөө. Хөдөөнөөс ирээд хөлөө олоод сайн сайхан ажиллаж амьдарч байгаа залуус байгаа байгаа, харин хулгай хийж архидахаас өөр ажилгүй өрвийсөн юмнууд ч байна. Заавал хот хөдөөгөөрөө дуудалцъя гэвэл хотоо харлуулж нийслэлд ирчихээд амьдарч чадахгүй самгардаж яваа хөдөөнийхөн нь олон байгаа шүү.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.