Өөр ямар ч арга байхгүй…

Сайн уу? Би хөдөө нутагт нам чимээгүйхэнээр малаа маллаад амьдарч байгаа 30 дөхсөн ганц бие залуу байна. Манай сум хотоос их алслагдсан жижигхэн захын сум. Эндэхийн бараг бүх залуус хүүхнүүд хот явцгаагаад голдуу эрчүүд л малаа маллаад хоцорсон доо. Монголд хүйсийн ялгаа гарч эрчүүд цөөрсөн гэдэг нь манай суманд л лав эсрэгээрээ хүүхнүүдгүй боллоо дог. Хэдэн эхнэргүй үе тэнгийн эрчүүд нэгнээ өвдөх, хот хүрээ явж ирэх зэрэгт малыг нь харж өгч тусална. Бүгд л зовлон нэгтэй болохоор аргагүй.

Нэг удаа малын цус холдуулах сайн бух худалдаж авахаар гурвуулаа гарваа. Бид Ташкентаар дамжиж Туркменистаны Ашхабад хотод ирсэн юм. Эндээс Ираны Айршир үүлдэрийн таван бух худалдаж авч ачлаа. Эндээс л хямдаар сайн үүлдэрийн мал авч болдог юм байна. Нэг найз маань орос хэлэнд сайн. Гэвч дундад азийнхан оросоор бараг ярихаа больжээ. Ирэх замдаа малчин айлд 2 хонож замын бэлтгэл хийлээ. Харин би тэр айлын өтгөн хөмсөг нь нийлсэн тас хар нүдтэй охиныг хараад л татагдаж орхилоо. Үг сольж амжаа ч үгүй байж шөнө нь сэмхэн мөлхөөд орж байна.

Харин ч халуун дотнохон тосоод авлаа тэр минь. Маргааш нь амандаа орсон шар тосоо алдахгүй гэж шууд л Монголд надтай цуг амьдрах уу л гэсэн. Инээгээд тэгнэ гэхэд нь би ч золтой дэвхэрсэнгүй. Зун Монголын баяр дуусахаар ирж авна шүү гээд хүлээж байх амыг нь аваад ирсэн. Нөгөөдөр би 4 найзийнхаа хамт гарна. Нэгд замчилж тэдэнд малын зах хүргэж өгөх, 2-т эхнэр болох түүнийгээ авчирах. Нэгэнт л эмэгтэй хүнгүй хөдөө нутгийн бидэнд эхнэр болох хүн олдоно гэдэг том завшаан.

Найзууд маань ч хэрэв эхнэр олдохгүй бол тэндээс эхнэр авна гэсэн бодолтой байгаа. Бид 30 хүрсэн шүү дээ. Хатаж харангасаж үхлээ шдээ. Харийн эхнэр авж үрийн зулай үнэрлэж айл гэрийн хоёр баганаа гүйцээхгүй бол Монгол хүүхнүүд энэ нутгаас олдохоосоо өнгөрсөн. Харин зориод ирсэн ханиа амьнаасаа илүү хайрлаж чадна гэдгээ би сайн мэдэж байна. Эцсийн эцэст тэд Монголын бэрүүд болж бид өрх гэрийн эзэд болж эзэнгүй болохоо шахаж байгаа төрсөн нутагтаа энх тунх амьдарна. Өөр ямар ч арга байхгүй…